Καθώς η επαναλειτουργία των σχολείων πλησιάζει, πολλοί ήταν αυτοί που εξέφρασαν τις ανησυχίες τους σε σχέση με την ποιότητα των διαθέσιμων συστημάτων εξαερισμού στις αίθουσες των δημόσιων σχολείων για την προστασία μαθητών και εκπαιδευτικών από τον κοροναϊό.
Ως απάντηση σε αυτές τις ανησυχίες, η γνωστή εφημερίδα New York Times συνεργάστηκε με την τεχνική επιχείρηση JB&B, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των απλών βημάτων που μπορούν να κάνουν οι ιθύνοντες στα σχολεία για να ελαττώσουν την έκθεση μαθητών και δασκάλων στην COVID-19, έτσι ώστε να μην μεταβληθούν τα σχολεία σε σοβαρές εστίες μόλυνσης, όπως συνέβη πρόσφατα στη Γερμανία.
Το μοντέλο που δημιουργήθηκε
Δημιούργησαν, λοιπόν, ένα υπολογιστικό μοντέλο βάσει μιας τυπικής αίθουσας 30 μαθητών σχολείου της Νέας Υόρκης πριν την πανδημία.
Οι Αρχές της αμερικανικής μεγαλούπολης έθεσαν σε ισχύ αυστηρά πρωτόκολλα για την επαναλειτουργία των σχολείων με αποτέλεσμα η μετάδοση του κοροναϊού εντός των αιθουσών να είναι πολύ χαμηλή. Οι μαθητές υποχρεούνται να φορούν μάσκες, να τηρούν τις κοινωνικές αποστάσεις και τα παράθυρα να είναι ανοικτά.
Σ’ αυτή την αίθουσα βρίσκονται μόνον εννέα μαθητές, που κάθονται σε απόσταση δύο μέτρων ο ένας απ’ τον άλλο και φορούν υφασμάτινες μάσκες. Με όλα τα παράθυρα κλειστά ο εξαερισμός της αίθουσας θα ήταν ανεπαρκής, ένα μεγάλο πρόβλημα όταν αντιμετωπίζει κανείς ιούς που μεταδίδονται αερογενώς.
Οι μαθητές μπορεί να φορούν μάσκες, αλλά ο αέρας που εκπνέουν εξακολουθεί να κυκλοφορεί μέσα στην αίθουσα. Περίπου το 3% του αέρα που εισπνέει κάθε άτομο σ’ αυτή την αίθουσα, τον έχει εκπνεύσει προηγουμένως κάποιος άλλος. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμη και μαθητές που δείχνουν υγιείς μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί φορείς.
Πρώτο σενάριο: κλειστά παράθυρα
Ας δούμε τι συμβαίνει όταν ένας από τους μαθητές είναι ασυμπτωματικός φορέας του κοροναϊού και τα παράθυρα είναι κλειστά.
Οι γραμμές καταγράφουν την ανάσα του καθώς αρχίζει να διασπείρει μολυσμένα αερολύματα στην αίθουσα (που συγκεντρώνονται εκεί που οι γραμμές είναι πιο σκούρες).
Αν και δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιο επίπεδο μολυσμένων αερολυμάτων αντιπροσωπεύει τον μέγιστο κίνδυνο μόλυνσης «η έκθεση είναι μια λειτουργία συγκέντρωσης και χρόνου», επισημαίνει ο διευθυντής του προγράμματος «Υγιή Κτίρια» του Χάρβαρντ, Τζόζεφ Τζ. Άλεν.
Μέσα σε σύντομο διάστημα η αίθουσα αγγίζει το μέγιστο επίπεδο μόλυνσης. Με ελάχιστο φρέσκο αέρα να εισέρχεται στο χώρο, τα μολυσμένα αερολύματα εξακολουθούν να εξαπλώνονται σε ολόκληρη την αίθουσα.
Οι ειδικοί συμφωνούν πως ο καλός εξαερισμός των αιθουσών είναι ο πιο αποτελεσματικός και πρακτικός τρόπος να καθαρίσει ένας χώρος από μολυσμένα αερολύματα.
Το πρόγραμμα «Υγιή Κτίρια» του Χάρβαρντ προτείνει τον εξαερισμό των αιθουσών 4-6 φορές την ώρα. Οι Αρχές της Νέας Υόρκης ζητούν να παραμένει τουλάχιστον ένα παράθυρο ανοικτό στις σχολικές αίθουσες, ακόμη και κατά τα διάρκεια του χειμώνα.
Δεύτερο σενάριο: Ανοικτά παράθυρα
Ας δούμε λοιπόν, τι συμβαίνει όταν ένα παράθυρο είναι ανοικτό.
Ο φρέσκος αέρας διαλύει τα μολυσμένα αερολύματα καθώς κινούνται στην αίθουσα.
«Απλά και μη κοστοβόρα μέτρα μπορούν να κάνουν πολύ ασφαλέστερα τα σχολεία», λέει ο Σκοτ Ε. Φρανκ της JB&B.
Με μόνο ένα παράθυρο ανοικτό ο αέρας στην αίθουσα στη συγκεκριμένη προσομοίωση ανανεώθηκε τέσσερις φορές, βάσει συγκεκριμένων καιρικών συνθηκών. Αλλά για να επιτευχθεί ο στόχος των έξι, χρειάζονται κι άλλα μέτρα.
Τρίτο σενάριο: Ανεμιστήρας και κλιματιστικό με φίλτρο
Αν προστεθούν στα μέτρα μια συσκευή καθαρισμού αέρα με φίλτρο HEPA κι ένα κλιματιστικό που θα φέρνει φρέσκο αέρα στην αίθουσα – δύο σχετικά χαμηλού κόστους επιλογές – τότε η αυξημένη ροή αέρα σε συνδυασμό με το φιλτράρισμά του βοηθούν στην περαιτέρω διάλυση των μολυσμένων αερολυμάτων, καθώς διασπείρονται στο χώρο.
Φυσικά, οι προσομοιώσεις αυτές προσφέρουν παραδείγματα βάσει συγκεκριμένων δεδομένων, δείχνουν όμως πώς ο επαρκής εξαερισμός των αιθουσών και το φιλτράρισμα του αέρα μπορούν να αποδώσουν καρπούς σε συνδυασμό με άλλα προληπτικά μέτρα, όπως η χρήση μασκών και η τήρηση του social distancing.
«Η βελτίωση του εξαερισμού είναι μόνον το ένα σκέλος της εξίσωσης. Αλλά θα πρέπει να συνδυάζεται και την τήρηση όλων των άλλων συστάσεων των υγειονομικών αρχών για να μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν με ασφάλεια τα σχολεία», σημειώνει ο Μαρκ Τάλερ, της εταιρείας σχεδιασμού σχολικών χώρων Gensler.